بدن، چربی را در مناطقی از بدن از جمله کبد ذخیره می‌کند. اگر چربی کبد خیلی زیاد باشد، ممکن است فرد مبتلا به بیماری کبد چرب شود. دو نوع اصلی بیماری کبد چرب وجود دارد: بیماری کبد مرتبط با الکل (ARLD) و بیماری کبد چرب غیر مرتبط با الکل (NAFLD). خانم‌های باردار نیز ممکن است به کبد چرب مبتلا شوند که به عنوان کبد چرب حاد بارداری شناخته می‌شود. کبد چرب از دفع سموم خون و تولید صفرا جلوگیری می‌کند. زمانی که کبد نتواند این وظایف را درست انجام دهد، فرد در معرض خطر ابتلا به مشکلات دیگری قرار می‌گیرد. به گزارش انجمن گوارش آمریکا (AGA) ، عوامل سبک زندگی از جمله رژیم غذایی و ورزش برای مدیریت NAFLD کلیدی هستند. در ادامه مطلب در سایت آرسس شف غذاهای مناسب برای بیماری کبد چرب و سایر مواد غذایی را که باید از آن اجتناب کنید را به صورت کامل مطالعه می‌کنیم.

غذا و نوشیدنی برای کمک به بهبود کبد چرب

غذاهای طبیعی و فرآوری نشده حاوی کربوهیدرات‌ها، فیبر و پروتئین نقطه شروع خوبی است. این خوراکی‌ها می‌توانند انرژی پایدار را فراهم کنند و به فرد احساس سیری دهند.

برخی از افراد از برنامه‌های غذایی خاصی مانند رژیم مدیترانه ای پیروی می‌کنند. این رژیم غذایی انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به NAFLD است زیرا قند اضافه و اسیدهای چرب اشباع غذاهای فرآوری را به حداقل می‌رساند.

بسته به نوع کبد چرب یک فرد، متخصص تغذیه یک برنامه غذایی خاص می‌دهد که متناسب با ذائقه، علائم و وضعیت سلامتی فرد است.

برخی از غذاهای خاص که ممکن است به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد عبارتند از:

سیر

سیر یک عنصر اصلی در بسیاری از رژیم‌های غذایی است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید باشد. مطالعه 2016در تحقیقات زیست پزشکی پیشرفته نشان داد که مکمل‌های پودر سیر به کاهش وزن بدن و توده چربی بدن در افراد مبتلا به NAFLD کمک می‌کند.

اسیدهای چرب امگا 3

یک تحقیق در سال 2016 نشان می‌دهد که مصرف اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است باعث بهبود چربی کبد و سطح کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا در افراد مبتلا به NAFLD شود.

غذاهایی که سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند عبارتند از:

• ماهی سالمون
• ساردین
• گردو
• دانه کتان

قهوه

قهوه برای بسیاری از مردم یک نوشیدنی صبحگاهی است. با این حال، ممکن است مزایایی فراتر از یک انفجار انرژی برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب داشته باشد.

در مطالعه حیوانات در سال 2019 محققان دریافتند که قهوه بدون کافئین باعث کاهش آسیب و التهاب کبد در موش‌هایی شد که رژیم غذایی حاوی سطوح بالای چربی، فروکتوز و کلسترول مصرف کردند.

یک مطالعه در موش‌های همان سال نتایج مشابهی را نشان داد. محققان دریافتند که قهوه میزان چربی انباشته در کبد موش‌ها را کاهش می‌دهد و سوخت و ساز بدن آن‌ها انرژی را بهبود می‌بخشد.

کلم بروکلی

مصرف انواع سبزیجات برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب مفید است. کلم بروکلی یکی از سبزیجاتی است که افراد مبتلا به بیماری کبد چرب باید به طور جدی آن را در رژیم غذایی خود لحاظ کنند.

یک مطالعه حیوانی در سال 2016 که در مجله تغذیه منتشر شد نشان داد که مصرف طولانی مدت بروکلی به جلوگیری از تجمع چربی در کبد موش کمک می‌کند.

محققان هنوز باید مطالعات بیشتری را در مورد انسان انجام دهند. با این حال، تحقیقات اولیه در مورد تأثیر مصرف بروکلی بر کبد چرب امیدوارکننده به نظر می‌رسد.

چای سبز

استفاده از چای برای مقاصد دارویی روشی است که به هزاران سال قبل باز می‌گردد.

چای سبز دارای چندین آنتی اکسیدان مانند کاتچین است. تحقیقات نشان می‌دهد که این آنتی اکسیدان‌ها ممکن است به بهبود علائم بیماری کبد چرب کمک کند. 

گردو

در حالی که تمام آجیل‌های درختی افزودنی عالی برای هر برنامه غذایی هستند، گردو به خصوص سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است و ممکن است برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب فوایدی داشته باشد.

اگرچه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، یک مطالعه در سال 2019 در مجله بین المللی کبد دریافتند مصرف بیشتر آجیل به طور قابل توجهی با نرخ پایین NAFLD مرتبط است.

پروتئین سویا یا آب پنیر

در مجله Nutrients مشخص شد که سویا و پروتئین آب پنیر باعث کاهش تجمع چربی در کبد می‌شود.

نتایج یک مطالعه نشان داد که چربی کبد در زنان مبتلا به چاقی که هر روز 60 گرم پروتئین آب پنیر به مدت 4 هفته مصرف می‌کردند، 20 درصد کاهش یافت.

پروتئین سویا حاوی آنتی اکسیدان‌هایی به نام ایزوفلاون است که به بهبود حساسیت به انسولین و کاهش چربی در بدن کمک می‌کند.

 زردچوبه

دوزهای بالای کورکومین، ماده فعال موجود در زردچوبه ممکن است نشانگرهای آسیب کبدی را در افراد مبتلا به NAFLD کاهش دهد.

تمرکز بر مکمل زردچوبه نشان می‌دهد که ممکن است سطوح سرمی آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش دهد، دو آنزیم که در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب به طور غیر طبیعی بالا هستند.

تخمه آفتابگردان

دانه‌های آفتابگردان به ویژه سرشار از ویتامین E است که به عنوان یک آنتی اکسیدان استفاده می‌شود.

در حالی که بیشتر تحقیقات در مورد NAFLD و ویتامین E بر مکمل‌ها متمرکز است، یک وعده 100 گرمی تخمه آفتابگردان حدود 20 میلی گرم ویتامین E به طور طبیعی دارد.

غذاها و نوشیدنی‌های ممنوع برای کبد چرب

افزودن غذاهای سالم به رژیم غذایی یکی از راه‌های مدیریت بیماری کبد چرب است. با این حال، برای افراد مبتلا به این بیماری به همان اندازه مهم است که از مصرف برخی مواد غذایی دیگر خودداری کنند یا آن‌ها را محدود کنند.

شکر و قند

طبق به‌روزرسانی تمرین بالینی AGA، افراد مبتلا به بیماری کبد چرب، به ویژه NAFLD، باید از مصرف قندهای اضافه شده اجتناب کنند یا آن را محدود کنند. این مواد ممکن است به افزایش سطح قند خون و افزایش چربی در کبد کمک کنند.

تولیدکنندگان اغلب شکر را به آب نبات، بستنی و نوشیدنی‌های شیرین مانند نوشابه و نوشیدنی‌های میوه اضافه می‌کنند. قندهای اضافه همچنین در غذاهای بسته بندی، محصولات پخته و حتی قهوه و چای خریداری شده از فروشگاه وجود دارد.

اجتناب از قندهای دیگر مانند فروکتوز و شربت ذرت نیز می‌تواند به کاهش چربی در کبد کمک کند.

الکل

مصرف الکل یکی از شایع‌ترین علل بیماری حاد و مزمن کبد در آمریکا است. الکل بر کبد تأثیر می‌گذارد و به بیماری کبد چرب و سایر بیماری‌ها مانند سیروز کمک می‌کند.

فرد مبتلا به بیماری کبد چرب باید سعی کند مصرف الکل خود را کاهش دهد یا آن را به طور کلی از رژیم غذایی خود حذف کند.

غلات تصفیه شده

غلات فرآوری شده و تصفیه شده در نان سفید، ماکارونی و برنج سفید وجود دارد. تولید کنندگان فیبر را از این دانه‌های فرآوری حذف می‌کنند، که می‌تواند قند خون را با تجزیه بدن افزایش دهد.

مطالعه 2015 از 73 بزرگسال مبتلا به NAFLD دریافتند کسانی که غلات تصفیه شده کمتری مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به سندرم متابولیک را کاهش می‌دهند. مردم می‌توانند غلات تصفیه شده را با سیب زمینی، حبوبات، یا گندم کامل و غلات کامل جایگزین کنند.

غذاهای سرخ شده یا شور

مصرف بیش از حد غذاهای سرخ شده یا شور احتمالا باعث افزایش کالری دریافتی می‌شود و می‌تواند منجر به چاقی در فرد شود که یکی از علل شایع بیماری کبد چرب است.

افزودن ادویه‌ها و گیاهان به یک وعده غذایی راهی عالی برای طعم‌دار کردن غذاها بدون افزودن نمک است. مردم همچنین می‌توانند به جای سرخ کردن، غذاها را پخته یا بخارپز کنند.

گوشت

مقاله مروری 2019 اشاره می‌کند که مصرف چربی اشباع شده باعث افزایش میزان چربی اطراف اندام‌ها از جمله کبد می‌شود.

گوشت گاو، خوک و گوشت‌های اغذیه فروشی همگی سرشار از چربی‌های اشباع شده هستند. AGA پیشنهاد می‌کند که فرد مبتلا به بیماری کبد چرب سعی کند تا حد امکان از این غذاها اجتناب کند. گوشت بدون چربی، ماهی، توفو یا تمپه جایگزین‌های مناسبی هستند.

تغییر سبک زندگی

اعمال تغییرات در سبک زندگی می‌تواند به افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک کند تا علائم خود را کاهش دهند و مدیریت کنند.

نمونه‌هایی از تغییرات مفید عبارتند از:

تنظیم کالری دریافتی

برای افراد مبتلا به NAFLD، کاهش وزن مهم‌ترین استراتژی است. کاهش 5 درصدی وزن بدن می‌تواند باعث کاهش میزان چربی در کبد فرد شود.

از آنجایی که سوء تغذیه یک نگرانی برای افراد مبتلا به ARLD است، تحقیقات نشان می‌دهد که دریافت کالری بهینه برای افراد مبتلا به این بیماری حدود 2000 کالری در روز حاوی حدود 1. 2 تا 1. 5 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است.

مصرف وعده‌های غذایی کوچک‌تر با فواصل زمانی کوتاه‌تر، می‌تواند جذب غذا را بهبود بخشد.

ورزش

ورزش منظم برای همه مهم است. با این حال، مزایای بیشتری برای افراد مبتلا به بیماری کبد چرب از نظر مدیریت علائم دارد.

AGA حداقل 150 تا 300 دقیقه ورزش هوازی متوسط ​​یا 75 تا 150 دقیقه ورزش شدید در هفته را برای افراد مبتلا به NAFLD توصیه می‌کند.

نکاتی برای فعال شدن بیشتر عبارتند از:

• کشش هر روز صبح
• راه رفتن روی تردمیل هنگام تماشای تلویزیون
• استفاده از پله به جای آسانسور

همه اینها راه‌های ساده‌ای برای افزایش سطح فعالیت در طول روز بدون نیاز به یک تمرین کامل هستند.

چه زمانی با پزشک یا متخصص تغذیه صحبت کنید

اگر رژیم غذایی و ورزش تأثیر مطلوبی بر علائم بیماری کبد چرب در فرد نداشته باشد، باید با پزشک مشورت کند. پزشک ممکن است فرد را به متخصص تغذیه ارجاع دهد تا به او یک برنامه غذایی مناسب بدهد.

افراد مبتلا به NAFLD ممکن است شرایطی مانند دیابت، بیماری قلبی عروقی و فشار خون بالا داشته باشند. افراد مبتلا به هر دو نوع بیماری کبد چرب ممکن است دچار سارکوپنی شوند که در آن افراد توده عضلانی خود را از دست می‌دهند. پزشک باید فرد مبتلا به بیماری کبد چرب را از نظر سایر بیماری‌ها بررسی کند.

نتیجه

بیماری کبد چرب باعث کاهش عملکرد کبد می‌شود. چاقی یک عامل خطر رایج برای ایجاد NAFLD است. بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کبد چرب متوجه می‌شوند که می‌توانند به وزن متوسطی برسند و به راحتی علائم خود را مدیریت کنند. پس حتما این بیماری را جدی بگیرید زیرا بسیاری از افرادی که در ایران زندگی می‌کنند حتی نمی‌دانند که کبدشان چرب است. به همین منظور مراقب این بیماری باشید و تحت نظر باشید.

شما می‌توانید در صفحه آرسس کوک دستور پخت انواع مختلف پیش غذا، وعده اصلی، دسر و سالاد، نوشیدنی و... را به صورت رایگان مشاهده کنید و به منوی غذایی خود تنوع بدهید.