آش یکی از غذاهای اصیل و سنتی ایران است. شهرهای مختلف ایران، دستورپخت‌های متفاوتی برای پخت آش دارند. آش رشته، آش دوغ، آش ماست، آش شله قلمکار، آش جو، آش ترش، آش شلغم و غیره؛ از انواع آش هستند و هرکدام طرفداران خاص خود را دارد. اما در این مقاله قصد داریم تا به طور اختصاصی درمورد یکی از آش‌های معروف ایران صحبت کنیم؛ در ادامه آموزش آش دوغ را ملاحظه می‌کنید.

آش دوغ؛ محبوب‌ترین آش ایرانی

آش دوغ مانند دیگر آش‌ها از انواع سبزی، حبوبات و پیازداغ تشکیل می‌شود و غذای سبکی است. این غذا تقریبا با ذائقه تمام مردم جور است.

آش دوغ در شهرهای مختلف ایران معمولا با مواد یکسانی درست می‌شود. در بعضی از شهرها مانند شهرهای شمالی این آش را به صورت آبکی درست می‌کنند؛ در حالی که در بعضی شهرها آش دوغ را مانند آش شله قلم کار و آش گوشت، کش دار و غلیظ درست می‌کنند. 

آموزش پخت آش ترش مازندرانی

این غذای معروف در شهرهای مختلف ایران به روش‌های متفاوتی پخت می‌شود. این تفاوت غالبا در سبزی مورد استفاده در آش دوغ وجود دارد. سبزی این آش با سبزی آش رشته و سایر آش‌های دیگر متفاوت است. ترکیب سبزی آش دوغ در هر شهر ممکن است با شهرهای دیگر متفاوت باشد. 

اگر برای تهیه سبزی آش دوغ دچار سردرگمی شدید و نمی‌دانید که ترکیب سبزی‌ آش دوغ در شهرهای مختلف به چه صورت است، ادامه مقاله را از دست ندهید.

انواع آش دوغ و سبزی مورد استفاده در آن

• آش دوغ مازندران:

ترکیبات این آش شامل سبزی، دوغ، باقلا، آرد برنج، برنج، تخم مرغ، سیر، نمک، فلفل و زردچوبه است. سبزی آش دوغ مازندرانی از «برگ و ساقه چغندر، گشنیز و نعنا» تهیه می‌شود.

• آش دوغ تبریز:

در این آش از برنج، آرد برنج، نخود، دوغ، تخم مرغ، سبزی، گوشت چرخ کرده، پیاز، نمک، زردچوبه و فلفل به کار می‌رود. سبزی آش دوغ تبریزی از«تره، گشنیز، نعنا، سیر تازه و برگ آن و کمی شوید» تهیه می‌شود.

• آش دوغ اردبیل:

ترکیبات این آش شامل نخود، سبزی، دوغ ترش، برنج، نمک، فلفل و سیر تازه است. سبزی آش دوغ اردبیلی از «تره، جعفری و شوید» و یا «تره، گشنیز و برگ سیر» تهیه می‌شود. 

• آش دوغ نواحی شمال غربی:

این آش شامل دوغ، سبزی، نخود، آرد برنج، برنج، گوشت چرخ کرده، پیاز، تخم مرغ، نمک و فلفل است. سبزی آش دوغ نواحی شمال غربی کشور از «گشنیز، تره و سیر» تهیه می‌شود.

خوشمزه ترین غذاهای ایرانی

• آش دوغ کرمانشاه:

ترکیبات این آش شامل گوشت، برنج، لپه، سبزی، دوغ بی نمک و غلیظ، نمک، زردچوبه، پیاز داغ، نعنا داغ و سیر داغ است. سبزی آش دوغ کرمانشاهی از «تره، جعفری، گشنیز، اسفناج و شوید» تهیه می‌شود.

• آش دوغ همدان:

ترکیبات این آش شامل بلغور، دوغ محلی، نخود، سبزی و پیاز داغ است. سبزی آش دوغ همدانی از «برگ چغندر و اسفناج» تهیه می‌شود.

• آش دوغ شیراز:

در این آش از گوشت چرخ کرده، برنج، لپه، سبزی، دوغ، پیاز، روغن، نمک و زردچوبه به کار می‌رود. سبزی آش دوغ شیرازی از شوید و نعنا خشک تهیه می‌شود.

معرفی غذاهای شیرازی، غذاهای شهر شعر و ادب

• آش دوغ کردستان:

آش دوغ کردستانی در انواع مختلفی تهیه می‌شود. اما یکی از معروف‌ترین آش دوغ‌های کردستان شامل نخود، برنج، دوغ گازدار، تخم مرغ، آرد برنج، نمک، فلفل قرمز، فلفل سیاه و نعنا داغ است. سبزی آش دوغ کردستانی از «گشنیز، برگ سیر، شوید و اسفناج» استفاده می‌شود. نوع دیگری از آش کردستانی از دوغ، سبزی، برنج یا بلغور تهیه می‌شود که سبزی این آش «برگ چغندر و نعنا» است.

• آش دوغ قزوین:

ترکیبات این آش شامل لوبیا چیتی، نخود، لوبیا قرمز، برنج، سبزی، پیازداغ، سیر، نعنا داغ، آویشن، گوشت قلم و آب آن، دوغ قزوینی (نوعی ماست چکیده به همراه نمک)، روغن، نمک، فلفل و زردچوبه است. سبزی آش دوغ قزوینی از «تره، گشنیز، جعفری، اسفناج و شوید» تهیه می‌شود.

• آش دوغ چهارمحال و بختیاری:

این آش شامل برنج، جو، نخود، لوبیا، عدس، سبزی، پیاز داغ، دوغ ترش، نمک و فلفل است. سبزی آش دوغ چهارمحالی از «تره، اسفناج، گشنیز، جعفری، سیر کوهی، پونه کوهی و نعنا» تهیه می‌شود.

• آش دوغ لرستان:

مواد این آش شامل عدس، نخود، بلغور گندم، پیاز، سیر، سبزی، دوغ، نمک، فلفل و زردچوبه است. سبزی آش دوغ لری از «اسفناج و نعنا خشک» تهیه می‌شود.

در بعضی از استان‌ها، آش دوغ را فقط با نعنا داغ تهیه می‌کنند و سبزی دیگری در آن استفاده نمی‌شود. 

طرز تهیه معروف‌ترین آش دوغ؛ آش دوغ اردبیلی

مواد لازم برای تهیه آش دوغ (مناسب 7 نفر):

• 1.5 پیمانه نخود پخته
• 1 پیمانه برنج ایرانی
• 2 لیتر ماست پرچرب
• 2 لیتر دوغ (ترجیحا دوغ محلی)
• نیم کیلو سبزی (ترکیبی از تره، گشنیز و برگ سیر تازه)
• 1 عدد تخم مرغ
• 250 گرم گوشت چرخ کرده
• 1 عدد پیاز رنده شده و بدون آب
• روغن به مقدار لازم
• نمک و فلفل سیاه به مقدار لازم
• نعنا خشک برای تزئین به مقدار لازم

مدت زمان آماده سازی: 60 دقیقه

مدت زمان پخت: 75 دقیقه

مجموع زمان پخت: 135 دقیقه

لوازم مورد نیاز برای تهیه آش دوغ:

• همزن برقی یا همزن دستی

دستور پخت آش دوغ اردبیلی:

۱) آماده سازی دوغ و ماست:

ابتدا ماست را توسط همزن برقی و یا همزن دستی به مدت 5 تا 10 دقیقه هم بزنید تا شل شود. سپس دوغ را کم کم به ماست اضافه کنید و هم بزنید تا مایع یکدستی بدست بیاید.

۲) تخم مرغ به دوغ اضافه کنید:

یک عدد تخم مرغ را داخل دوغ بشکنید و مجددا بهم بزنید تا تخم مرغ با دوغ کاملا ترکیب شود. تخم مرغ از بریدگی دوغ هنگام پخت جلوگیری می‌کند.

۳) پخت ترکیب دوغ و تخم مرغ:

مخلوط دوغ و تخم مرغ یکدست را درون قابلمه مناسبی بریزید و روی حرارت بالای گاز قرار دهید و با قاشق چوبی بهم بزنید. (دلیل استفاده از قاشق چوبی در این غذا این است که آش دوغ احتیاج به هم زدن طولانی مدت روی شعله دارد و این قاشق نسبت به دیگر وسایل کمتر داغ می‌شود.)

۴) برنج را به آش اضافه کنید:

یک پیمانه برنج خام را خوب بشویید و به محتویات درون قابلمه اضافه کنید. توجه کنید که باید آش را مرتب بهم بزنید تا دوغ نبرد.

۵) گوشت قلقلی را آماده کنید:

گوشت چرخ کرده و پیاز رنده شده را به همراه مقداری نمک، فلفل و یک قاشق مربا خوری نعنا خشک ترکیب کنید. سپس گوشت‌ها را به اندازه‌های یکسان قلقلی کنید و درون روغن سرخ کنید. وقتی گوشت قلقلی‌ها آماده شد، آن را درون آش بریزید.

۶) سبزی و نخود را به آش اضافه کنید:

سبزی‌ها را خوب بشورید و آن را خرد کنید؛ سپس آن را درون آش بریزید. در ادامه نخود پخته شده را نیز به آش اضافه کنید. وقتی آش جوشید، حرارت آن را کم کنید و اجازه دهید تا رنگ سبزی‌ها تیره شود. به آش نیم ساعت زمان دهید تا روی حرارت ملایم جا بیافتد.

۷) سرو آش دوغ:

وقتی آش به خوبی جا افتاد، آن را در ظرف مورد نظر بریزید و با نعنا داغ و سیر داغ روی آش را تزئین کنید. نوش جان.

خواص آش دوغ

• دوغی که در آش دوغ به کار می‌رود سرشار از کلسیم است. افزایش دریافت کلسیم در دوران نوجوانی و کودکی، موجب افزایش چگالی استخوانی در افراد می‌شود.
• دوغ دارای ارگانیسم‌های زنده و مفید است و مصرف آن از توقف رشد میکروفلورای عادی در روده پیشگیری خواهد کرد. از این رو رشد باکتری‌های مضر در بدن متوقف خواهد شد. 
• دوغ منبعی بسیار غنی از پروتئین، کلسیم و ویتامین‌های گروه B است.

• سبزیجاتی که در آش دوغ استفاده می‌شود منبع غنی از اسید آسکوربیک (ویتامین C) هستند. ویتامین C یک ماده ضروری برای جذب آهن است. توجه کنید که هنگام طبغ سبزیجات، آن را بیش از حد نپزید، زیرا مواد مغذی مانند ویتامین‌های موجود در آن از بین می‌رود.
• لپه‌ای در آش دوغ یکی از منابع دریافت پتاسیم است. پتاسیم نقش مهمی در انقباض عضلات و بازگردانی فشار خون به حد طبیعی در افراد دارد. 
• مس و آهن، از دیگر مواد مغذی و معدنی هستند که در حبوبات یافت می‌شود. مصرف حبوبات در بهبود وضعیت سلامتی افراد تاثیر به سزایی دارد؛ گرچه حبوبات بهترین منبع غذایی برای دریافت این مواد به شمار نمی‌روند.
• یکی از مهم‌ترین خواص آش دوغ، تقویت قلب و رفع یبوست حاد و مزمن است.  

برخی از خواص دوغ

• پیشگیری از پوکی استخوان
• پیشگیری از عفونت دستگاه ادراری و مثانه
• پیشگیری از ابتلا به سرطان
• حفظ سلامت پوست
• جلوگیری از گرمازدگی
• تأمین انرژی بدن
• کمک به کاهش وزن
• رفع بی خوابی
• درمان تبخال